We hebben recent weer een interessante bron aan de website toegevoegd: een naamindex van Drenten die in de periode 1600-1811 zijn overleden. De namen uit de kerkelijke begraafboeken stonden al langer in onze databases, maar lang niet iedereen staat daarin vermeld. Het bijhouden van de begraafboeken was namelijk in die tijd niet verplicht en veel predikanten vonden het een onnodig en tijdrovend klusje. Maar dankzij zogenoemde klokkenboeken en diaconieregisters is er nu meer informatie over de doden beschikbaar voor onderzoekers en mensen die onderzoek doen naar hun voorouders.
Geld in het laatje
Waar begraafboeken niet altijd accuraat en kloppend waren, was de boekhouding van de kerk dat in de zeventiende en achttiende eeuw wél. En gek genoeg is in die financiële kerkregisters veel informatie te vinden over wie overleed. Dat zit zo: de diaconie, de instantie binnen de kerk die zich bezighield met maatschappelijk werk, verhuurde vaak een zwart laken dat bij een begrafenis over de doodskist gelegd werd. Families die wilden laten zien dat ze wat te besteden hadden, huurden een extra mooi en duur exemplaar. Het bedrag dat voor de huur werd betaald kwam via de diaconie ten goede aan arme personen binnen de gemeente. De diakenen noteerden hoeveel geld er binnenkwam en de naam van de overledene of de familie werd bijgeschreven in de financiële registers.
Het luiden van de klok
In Meppel ontving de kerk inkomsten voor het luiden van de klokken als er iemand was overleden. Voor de betaling van het zogenaamde ‘klokkengeld’ kon je je zelfs verzekeren voor een bedrag van drie gulden. Van deze dienst is ook een uitgebreide administratie bijgehouden. In de klokkenboeken zijn de overlijdensgegevens van veel oude Meppelers terug te vinden, zoals bijvoorbeeld die van Hilbert Jans. Deze knecht van de zaagmolen verdronk in 1744 en op 10 februari van dat jaar is de klok voor hem geluid. Omdat hij niet verzekerd was moesten zijn nabestaanden één gulden en tien stuivers betalen om hem alsnog ‘het recht van de klok’ te geven.
Andere bronnen die informatie geven over overlijdens, zijn de inkomsten van collectes die tijdens begrafenissen werden gehouden. Ook die gegevens werden door de diakenen bijgehouden en zijn te vinden in het Drents Archief.
Hoe te zoeken?
De naamindex met de aanvullende gegevens uit de diaconiearchieven en de klokkenboeken is per gemeente te vinden in de Collectie DTOB (doop-, trouw-, overlijdens- en begraafregisters van vóór 1811) van het Drents Archief.