Als protest tegen de ingezette Jodenvervolging geven duizenden mensen op dinsdag 25 februari 1941 gehoor aan de oproep van de communistische partij; ‘STAAKT!!! STAAKT!!! STAAKT!!! Amsterdam komt die dag stil te liggen en een dag later slaat de stakingsgolf over naar Haarlem, Hilversum, Velsen en Zaandam.
Terreur tegen Joodse medeburgers
In een persoonlijk verslag van de Amsterdamse politieagent Vermeulen, dat het National Archief bewaart, beschrijft hij de aanleiding tot de staking. Door het provocerende en antisemitische gedrag van door de stad marcherende mannen van de Weerbaarheidsafdeling (WA) van de NSB ontstaan herhaaldelijk relletjes waar de Joden vervolgens de schuld van krijgen. De politie wordt verboden tegen de WA op te treden. Met deze vrijbrief trekken WA-mannen in februari 1941 meerdere keren de Jodenbuurt in. Ze dringen Joodse huizen en winkels binnen, vernielen huisraad en ruiten en mishandelen Joodse medeburgers tot bloedens toe. Politiemannen die de WA willen stoppen, worden door de SS naar het hoofdbureau afgevoerd.
Vergelding
De situatie escaleert wanneer bij een van de gevechten een WA man wordt gedood en de rellen voortduren. De Duitsers treden gewelddadig op: ‘Met geweerkolven trapte, schopte en sloeg de schreeuwende en brullende Grüne Polizei in op joodse en niet-joodse burgers. Bij sommigen liep het bloed met een straaltje langs het gelaat.’ De Duitsers arresteren op 22 en 23 februari 427 jonge Joodse mannen, drijven ze met grof geweld naar het Jonas Daniël Meijerplein en deporteren 389 van hen naar concentratiekampen (slechts twee mannen zouden dit overleven). Deze eerste razzia in Nederland roept bij veel Amsterdammers heftige verontwaardiging op. Het antwoord: staking!