Veel technologische ontwikkelingen van vandaag zijn erg nuttig. Je vraagt je soms af hoe vroeger toen veel mensen doof en stokdoof waren hun levenseinde hebben beleefd. Doofheid was niet alleen het gevolg van de veroudering, maar ook door een groot aantal (infectie)ziekten die het hoorapparaat kon treffen. Veel doofheid kan nu voorkomen en/of verminderd worden door behandelingen die nog tot voor kort ondenkbaar waren. Ik neem aan dat genealogen van vandaag veel baat van dit geweldige hulpmiddel hebben. Vandaar dat ik de moed heb iets van de geschiedenis van dit geweldige toestel hier te publiceren.
Hoortoestellen die door onze voorouders werden gedragen, waren niet altijd zo discreet. Ik herinner me uit mijn jeugd jaren dat ze zeer omvangrijk en weinig praktisch waren. Hoortoestellen hebben een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt, die een halve eeuw geleden nauwelijks denkbaar was.
Het vroegst bekende hoortoestel, een oortrompet genaamd, werd beschreven door de Belgische wetenschapper en rector van de middelbare school Jean Leurechon in zijn boek Récréations-Mathématiues, in 1624. Het boek beschreef hoe je je eigen oortrompet kon maken, omdat er op dat moment geen fabrikanten van het apparaat waren. Bij een oortrompet plaatste men het mondstuk niet op de mond maar over de gehoorgang.
In de late jaren 1800 ontdekte de slechthorende Thomas Edison, dat hij de nieuwe uitvinding van Alexander Graham Bell niet kon gebruiken, bij gebruik van de telefoon. Het feit dat hij geen geluiden van de telefoon kon horen, wekte zijn interesse om het te verbeteren. Dit leidde in 1878 tot zijn uitvinding van de koolstofmicrofoon voor telefoons, die, in tegenstelling tot het apparaat van Bell, het elektrische signaal versterkte.
In 1907 vond Lee De Forest van de Western Electric Company de eerste vacuümbuizen uit en werd de elektronische versterking van geluiden mogelijk. Het eerste “hoortoestel” van het bedrijf in 1920 was echter allesbehalve draagbaar: het woog 220 pond en had de grootte van een archiefkast. Dat hoortoestel kon het beste worden gebruikt wanneer het naast de luie stoel in de woonkamer van de gebruiker werd geplaatst; vanuit zijn of haar stoel hield de gebruiker een enkele oortelefoon vast die eruitzag als een ouderwetse telefoonontvanger. (Koptelefoons werden pas een paar jaar later uitgevonden). Voor veel rijke dove gebruikers was dit de eerste keer in jaren dat ze konden deelnemen aan familiegesprekken.
In 1938 ontwikkelde de Aurex Corporation het eerste draagbare hoortoestel. Een dunne draad werd aangesloten op een klein oortje en vervolgens op een versterker-ontvanger die aan de kleding van de drager werd vastgeklikt. De ontvanger was aangesloten op een batterijpakket, dat aan het been werd vastgemaakt.
Tegen het begin van de jaren 1950 werden hoortoestellen “geminiaturiseerd” om in de overhemdzak van een man te passen. Ik herinner me nog goed dat mijn oom er een droeg. Het bevatte miniatuur vacuümbuizen en het verbruikte snel dure batterijen. Mijn oom meldde dat hij vaak last had van het ruisende geluid van zijn kleding zoals versterkt door het hoortoestel. Dan glimlachte hij en merkte ook op dat het hoortoestel ook een goed excuus was om niet naar zijn vrouw te luisteren. “Ik weet het niet, Schat, ik denk dat de batterij is leeggekomen.”
In 1957 waren hoortoestellen klein genoeg om in brilmonturen te passen. Lee De Forest zelf, inmiddels 84 jaar oud en slechthorend, verscheen in 1957 in advertenties waarin hij het product goedkeurde en zei: “Het overwint alle bezwaren die ik eerder had tegen het dragen van een hoortoestel.
Natuurlijk gaat de miniaturisatie door. De digitale verwerking van de audio werd tegen het einde van de jaren 1980 mogelijk en de problemen van achtergrondgeluid werden verminderd. Tegenwoordig hebben mensen met gehoorverlies heel veel nieuwe opties om in het dagelijkse leven goed te kunnen functioneren. De toestellen zijn zo verkleind dat deze in de gehoorgang passen. Daardoor zijn de toestellen onzichtbaar hetgeen de draagbaarheid van deze toestellen vergroot.