Families ontdekken het lot van lang verloren Nederlands-joodse kinderen die zijn omgekomen in Sobibor 

Deddie Zak was acht toen hij werd vermoord in Sobibor. Zijn identiteitsplaatje was een van de vier die op de site zijn opgegraven. Familieleden van vier Nederlandse kinderen die door de nazi’s zijn vermoord, hebben hun verdriet beschreven nadat ze te horen kregen dat hun identiteitsplaatjes waren gevonden in de ruïnes van een vernietigingskamp.

Het vernietigingskamp Sobibor, in het door de nazi’s bezette Polen, werd in maart 1942 opgericht en eind 1943 gesloten na een opstand van gevangenen. Volgens het World Holocaust Remembrance Centre in Yad Vashem stierven daar ongeveer 250.000 Joden. Na de Duitse inval in Nederland in 1940 werden zo’n 107.000 Joden uit het land gedeporteerd, voornamelijk naar Auschwitz en Sobibor, waar ze werden vermoord.
Volgens het United States Holocaust Memorial Museum (USHMM) heeft minder dan 25% van het Nederlandse jodendom het overleefd.
Onder de doden waren twee ooms van Yoram Haimi, de Israëlische archeoloog die samen met collega-archeologen Wojciech Mazurek uit Polen en Ivar Schute uit Nederland 10 jaar lang de vindplaats van Sobibor heeft opgegraven. Samen ontdekten ze metalen identiteitsplaatjes van vier joodse kinderen.

De ontdekking haalde vorig jaar de krantenkoppen, omdat de tags niet door de autoriteiten leken te zijn gemaakt , maar door familieleden die bang waren om gescheiden te raken.
Nu gehuisvest in het Staatsmuseum in Majdanek, Polen, waren de tags gegraveerd met namen, geboortedata en adressen voor Deddie Zak, Annie Kapper, David Van Der Velde en Lea Judith De La Penha.
Familieleden van Deddie en Lea werden gevonden voordat de ontdekkingen afgelopen januari publiekelijk werden aangekondigd, maar tot nu toe is er geen spoor van de families van Annie en David gevonden.

Deze maand hebben onderzoekers via internet hun naaste familieleden in de VS opgespoord. “Het was mijn plicht om de levende familieleden van Annie en David te vinden, om hen te vertellen wat er in Sobibor is gevonden en om van hen het verhaal te horen van hun bijna uitgestorven familie. Zij zijn de enige overgebleven takken van de enorme stambomen en zij zullen de plicht hebben om het verhaal van deze kinderen aan toekomstige generaties door te vertellen.”

De Kools, wiens ouders in Nederland zijn geboren, wisten dat velen van hun familie omkwamen, maar wisten niet van David, die stierf op 10-jarige leeftijd.

Sheryl, die in Seattle woont was erg verrast omdat zij niets wist over David en dat deel van haar familie.”
Ze voegde eraan toe: “De Holocaust was zo mensonterend. Dus om een ​​specifieke naam en een concreet symbool van zijn leven te hebben, maakt het hem gewoon een echt persoon.
“Het is natuurlijk triest maar verheugend om meer informatie te hebben en meer puzzelstukjes in elkaar te leggen.”
Haar broer, die in Canada woont, vertelde: “Davids naamplaatje heeft me herinnerd aan het verdriet dat mijn grootmoeder en zoveel anderen, die door geluk of opzet het lot van hun vermoorde familieleden hebben weten te vermijden, met zich mee moeten dragen tot het einde van hun dagen.”

Annie’s aluminium label werd gevonden bij een massagraf. Haar familie werd op 30 maart 1943 naar Sobibor afgevoerd. Toen de trein drie dagen later arriveerde, werden alle 1255 passagiers naar de gaskamers gestuurd. Annie was 12 jaar oud.
Men heeft Annie’s achterneef Marc Draisen opgespoord in Boston. Annie’s vader Meijer was een volle neef van zijn moeder Tilly.
“Het was alsof ik een stem uit het graf had”, vertelde Draisen aan CNN.
Draisen, die nog nooit een foto van Annie heeft gezien, zei: “De ouders probeerden bij het maken van dit naamplaatje wanhopig de identiteit van hun dochter te behouden en enige hoop op overleving te behouden, wat natuurlijk niet gebeurde.”
De timing van Mandel was aangrijpend, zei Draisen. “Mijn vrouw deed wat onderzoek en ontdekte al snel dat Annie jarig was op 9 januari. Ze zou 91 zijn geweest.”

In de nasleep van de opstand van 1943 ontmantelden de Duitsers het kamp. Volgens de USHMM is het terrein omgeploegd en beplant met een dennenbos.
Haimi vertelde dat de opgraving, die in 2007 begon, de plaats van de gaskamers onthulde.
“Er waren acht kamers, 350 vierkante meter aan moorden – 800 tot 900 slachtoffers in zes tot zeven minuten”, zei hij.
De opgraving bracht 80.000 artefacten aan het licht, waaronder schoenen, sieraden, kunstgebitten, portefeuilles en bestek, voegde Haimi eraan toe.
Haimi zei: “Waar er nog familieleden zijn, hebben ze misschien wat informatie over die kinderen. We willen dat hun verhalen door verteld worden.”

Lies Caransa reisde in 2013 met haar zoon naar Sobibor, nadat ze hoorde van het label van Deddie, haar eerste neef. Het paar groeide naar elkaar toe nadat ze veel tijd samen doorbrachten in het huis van hun grootouders.
Omdat ze nog geen 4 was, werd Caransa naar een crèche gebracht toen haar familie in 1943 werd opgepakt. Haar moeder overleefde Auschwitz, maar ze zag Deddie – toen 8 jaar oud – haar tante, oom of grootouders nooit meer terug.
Nu 82 en nog steeds woonachtig in Amsterdam, vertelde Caransa. “Omdat ik niets van hem bezit, kwam dit als een schok – maar het kwam ook als een teken uit de hemel. “Ik dacht altijd dat ik een beschermengel op mijn schouder had, omdat ik vaak gevaarlijk ziek was, maar altijd herstelde. Ik denk dat Deddie mijn engel is.”
Caransa kreeg een replica van de tag omdat volgens de Poolse wet alle archeologische vondsten eigendom zijn van de staat. Desalniettemin heeft ze jarenlang gevochten voor het origineel – maar het mocht niet baten.
“Ik heb geen broers, geen zussen, geen tantes, geen ooms en mijn moeder is lang geleden overleden. Dus ik hoop het terug te hebben voordat ik sterf’, zei ze.

Lea woonde bij moeder Judith en vader David in Amsterdam. In juni 1943 werd het gezin op transport gesteld naar het doorgangskamp Westerborg en uiteindelijk Sobibor. Ze stierf op 6-jarige leeftijd.
Suzanna Flora Munnikendam is Lea’s achterneef – hun grootmoeders waren zussen. Ze wist dat haar grootmoeder in Sobibor stierf, maar had nog nooit van Lea gehoord.
“Het is absoluut schokkend”, vertelde ze.

Een woordvoerster van het Majdanek-museum zei dat de tags “een uitzonderlijke kans bieden om” enkele van de slachtoffers te identificeren.
Ze zei: “Het tastbare bewijs van hun leven dat op brute wijze werd beëindigd bij hun aankomst op de losplaats van Sobibor, stelt ons niet alleen in staat om hun geschiedenis te ontdekken, maar ook om deze door te geven aan de volgende generaties en om de herinnering aan de slachtoffers levend te houden. ”

bron: cnn-newsource