NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust en Genocidestudies
Sinds zeer korte tijd beschikt het Regionaal Archief Tilburg over een register met alle processen-verbaal van de Tilburgse vreemdelingenpolitie. Het register bleek te zijn bewaard bij het NIOD in Amsterdam. Het vermoeden is dat het register ooit door de toenmalige gemeentepolitie Tilburg is uitgeleend aan het Openbaar Ministerie, maar dat het register niet terug is gestuurd. Al eerder in het jaar 2000 zijn er registers vanuit het NIOD naar Tilburg teruggekeerd.
Wat staat er in het register?
Het register bevat processen-verbaal van de vreemdelingenpolitie en start in juni 1940. De gemeentepolitie heeft dan al direct de opdracht gekregen om Engelse mannen aan te houden tussen de 16 en 60 jaar. Na aanhouding worden twee Engelsen afgevoerd naar een kamp in Schoorl. In december van dat jaar worden ook nog Engelse kloosterzusters afgevoerd. Ook Belgen, Fransen, Amerikanen en incidenteel een Zweed vormen onderwerpen in de processen-verbaal. Soms is een paspoort kwijtgeraakt.
Op last van de Sicherheitspolizei (SiPo) ‘s-Hertogenbosch worden in de loop van de bezetting steeds meer Tilburgers aangehouden. Vaak worden die doorgezonden naar het Huis van Bewaring aldaar. Uit de processen-verbaal blijkt dat veel bijbels van Jehova’s van getuigen in beslag worden genomen. Ontvluchte Franse krijgsgevangenen worden in april 1942 aangehouden. Na oktober 1944 worden er geen processen-verbaal meer opgesteld.
Jodenvervolging
Rond juni 1942 worden veel huiszoekingen gedaan bij pensions, waar vaak Joden verblijven. Vanaf november 1942 neemt het aantal meldingen over Joden toe. Veel Joden worden in augustus 1942 afgevoerd naar Vught en Westerbork. In november 1942 wordt de slagerij van David Gersons aan de Bisschop Zwijsenstraat leeggehaald.
De tweede grote melding dateert van 29 november tot 5 december, Joodse gezinnen worden dan bij elkaar gebracht en moeten vaak hun eigen huis verlaten. Hun woningen aan de Ridderstraat, J.P. Coenstraat en Diepenstraat wordt direct beschikbaar gesteld aan werknemers van machinefabriek König. In februari en maart, april, mei 1943 volgen arrestaties van diverse Joden.
Vanaf december 1942 is er steeds meer informatie te vinden over de verzegelde woningen van Joden en wat er met de huisraad is gebeurd. Rond mei 1943 worden 69 ! woningen van weggevoerde Joden weggegeven aan Tilburgers. Soms wordt huisraad opgeslagen in de fabriek van Eras.
In juni 1943 geeft de Tilburgse politie door dat de opsporing van Joden als vervallen kan worden beschouwd. Dramatisch zijn de arrestaties een jaar later van onderduikers in het huis van Bebber evenals die bij Martina Janssen (Moerel).
Scans beschikbaar
De scans van de processen-verbaal 1940-1944 vind je hier. (Gemeentepolitie Tilburg, 29.1286)
Gerelateerde websites