Noorse naamgevingspatronen uitpakken: patroniemen
Het vinden van de voorouders in deze en andere records vereist nog steeds het ontpoppen van hun oorspronkelijke achternamen, die berucht moeilijk zijn.
Begin met wat veel Noorse onderzoekers beschouwen als de grootste probleem: het patroniem naamgevingssysteem. Gedurende vele jaren in Noorwegen en andere Scandinavische landen veranderden achternamen met elke generatie om de naam van de vader weer te geven. Zo zou Lars Rasmussens zoon Ole Ole Larssen (Lars’ zoon) heten en dochter Johanna de achternaam Larsdatter (Lars’ dochter). Noorwegen vereiste officieel geen permanente achternamen tot 1923, hoewel veel families voor die tijd de overstap maakten.
Er zijn echter voordelen aan dit verwarrend lijkende schema. Je weet dat Lars’ vader voornaam Rasmus was, dus dat is een begin. En vrouwen behielden meestal hun meisjesnaam, dus je kunt Johanna nog steeds vinden als Larsdatter (of soms, vooral in latere jaren, Larssen of Larsen zelfs voor vrouwen).
Sommige Noren namen ook de naam van hun boerderij aan als achternaam, aanvankelijk vaak in combinatie met een patroniem, zoals Lars Rasmussen Oddan. U kunt de database met Noorse boerderijnamen gebruiken om boerderijen met parochies te verbinden.
Controleer ook alle mogelijke spellingvariaties, gebruik jokertekens in online zoekopdrachten waar beschikbaar en overweeg zelfs schijnbaar onwaarschijnlijke opties. Geboortedata en de namen en leeftijden van andere familieleden kunnen helpen bevestigen dat Jon Olsen Moslet “uw” John Olsen is.
Houd er ook rekening mee dat het Noors drie extra letters van het alfabet gebruikt: Æ (æ), Ø (ø) en Å (å), alfabetiseerd naar Z. Vóór 1915 werd Å (å) meestal geschreven als Aa (aa).
Geografie begrijpen
Wanneer men genoeg aanwijzingen heeft verzameld om in Noorse vitale en volkstellingsgegevens te duiken, helpt het om enkele basisprincipes over de geografie van het land te begrijpen. Bekend als Norge voor zijn burgers, beslaat Noorwegen het westelijke deel van Scandinavië, grenzend aan Zweden en kleinere delen van Finland en Rusland.
De ruige kustlijn van Noorwegen, met dramatische fjorden en duizenden rotsachtige eilanden, beslaat hemelsbreed meer dan 1.550 mijl.
Honderden jaren lang domineerde Denemarken (aan de overkant van de Noordzee) het Noorse leven. Het koninkrijk regeerde over zowel Noorwegen als Zweden tot 1814, toen zijn bondgenoot Napoleon Bonaparte werd verslagen. Zweden nam vervolgens de teugels van Noorwegen over tot 1905, toen Noorwegen onafhankelijk werd.
Ooit zwaar landelijk en verarmd door zijn rotsachtige landschap, bloeit Noorwegen vandaag de dag. Meer dan 30 procent van de 5,3 miljoen inwoners van Noorwegen woont in het grootstedelijk gebied van de hoofdstad Oslo. Andere grote steden zijn Bergen, Stavanger-Sandnes en Trondheim.
Administratieve districten
Vanwege zijn geschiedenis van heerschappij door zijn buren, leent Noorwegen zijn administratieve jurisdicties van zowel Denemarken als Zweden. Vanaf het begin van de jaren 1500 tot 1660 was Noorwegen verdeeld in vier hoofddistricten (Len), elk met het hoofdkantoor in een van de grote forten van het land: Bohus, Akershus, Bergenhus en Trondheim.
In 1662 bracht Denemarken zijn provinciesysteem (Amt) naar Noorwegen. Het land was verdeeld in 9 hoofddistricten en 17 dochterprovincies. Dit duurde slechts tot 1671, toen Noorwegen werd verdeeld in vier hoofddistricten (Stiftsamt) en negen ondergeschikte graafschappen.
Een andere provinciale divisie werd in 1730 ingevoerd, die meestal overeenkomt met de provinciegrenzen (maar niet noodzakelijkerwijs provincienamen) die tegenwoordig worden gebruikt. De provincies werden in 1919 omgedoopt tot fylke. Tegenwoordig zijn deze fylker gegroepeerd in 11 administratieve regio’s – en het zijn deze regio’s die u als eerste zult tegenkomen wanneer u zoekt in het Noorse Digitalarkivet, met provincies onder elke regio.
Binnen elke provincie vindt u een lange lijst van parochies (prestegjeld), die de belangrijkste eenheid zijn voor de Noorse recordjacht. FamilySearch heeft een alfabetische lijst. Andere nuttige geografische hulpmiddelen zijn een postgids uit 1901 voor Noorwegen, Norsk Stedfortegnelse (twee delen, deel 1 en deel 2) en een doorzoekbare kaart van parochies en boerderijen.
Noorse vitale records vinden
De officiële Lutherse kerk van Noorwegen begon met het bijhouden van parochieregisters (kirkebøker) in de jaren 1600, waarvan de oudste dateert uit 1623; deze waren vanaf 1688 wettelijk verplicht. De kerkelijke administratie werd gestandaardiseerd door Koninklijke verordening in 1814, met updates in 1820 en 1870.
De verordening creëerde ook een systeem van dubbele registers genaamd klokkerbøker (griffiersboeken), bewaard op een aparte locatie voor de veiligheid; de FamilySearch catalogus
https://www.familysearch.org › . geeft deze aan met een kl label. FamilySearch heeft ook een handige gids over hoe parochieregisterkoppen in de loop van de tijd zijn veranderd.
Net als bij andere Noorse records is Digitalarkivet de gemakkelijkste, meest complete en goedkoopste (gratis) manier om toegang te krijgen tot gedigitaliseerde parochierecords, waarvan er vele nu doorzoekbaar zijn. Zodra u de parochie van uw voorouders kent, kunt u de vervolgkeuzelijsten op de pagina Bron zoeken gebruiken om records van de juiste plaats en tijd aan te scherpen. Het Noorse historische datacentrum heeft ook een lopend transcriptieproject voor parochierecords.
Geboorten en dopen
Parochies registreerden over het algemeen alleen dopen (døpte) voorafgaand aan de standaardisatie van 1814, en zelfs latere records kunnen alleen de exacte doopdatum geven. Je kunt nog steeds een goede schatting maken van de geboortedata, omdat kinderen binnen een paar dagen na de geboorte zijn gedoopt. Vroege records kunnen alleen de naam en woonplaats van de vader (ver) geven, terwijl latere registers de moeder (mor) en peetouders (fadder) toevoegen – vermeldenswaard omdat peetouders bijna altijd familieleden waren.